ثبت موسسه معمولا با عناوینی مثل کانون، انجمن یا گروه و به منظور انجام امور غیرتجاری مثل امور علمی، فرهنگی، هنری و یا خیریه انجام میشود. البته ممکن است هدف موسسان موسسه کسب سود باشد و یا نباشد که این منافاتی با عملکرد غیرتجاری موسسه ندارد و از همین جهت نیز موسسات غیر تجاری به دو نوع انتفاعی (جهت کسب منافع مادی) و موسسات غیر انتفاعی ( عدم کسب منافع مادی) دسته بندی می شود. هموطنان گرامی که قصد تاسیس موسسه ای را دارند می توانند همزمان مقاله پیش رو را مطالعه و سوالات خود را از مشاورین برتر ما در موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت مطرح کنند:
- انواع موسسه و هدف از تشکیل آنها چیست؟
- برای تاسیس موسسه چه مدارکی مورد نیاز است؟
- ضوابط تشکیل یک موسسه چیست؟
- بهترین کشورهای جهان برای ثبت تعاونی کدامند؟
- محدودیت های ایجاد تعاونی در ایران چیست؟
- تفاوت ثبت شرکت و تعاونی در ایران چیست؟
- مدارک لازم برای تاسیس موسسه کدامند؟
- میزان حداقل سرمایه جهت تاسیس موسسه باید چقدر باشد؟
تعریف موسسه طبق قانون تجارت
موسسه با شرکت تجاری تفاوت هایی دارد و فرق اصلی نیز در این است که هدف از تاسیس موسسه نه برای انجام امور تجاری بلکه صرفا برای امور غیرتجاری است و همین موضوع نیز کلید واژه اغلب تعاریف ارائه شده درباب موسسه می باشد. مثلا مطابق ماده 584 قانون تجارت ایران، موسسات تشکیلاتی می باشند که صرف نظر از هدف تشکیل دهندگان آن برای جلب سود یا عدم جلب سود صرفا جهت مقاصد غیر تجاری مثل امور فرهنگی، علمی، هنری و ادبی و یا امور خیرخواهانه تشکیل می شود. طبق قانون نیز مانعی ندارد که نام موسسه بنگاه یا کانون باشد فقط لازم است بدانید که به استناد قانون فوق، موسسات پس از ثبت یک شخصیت حقوقی می یابند. پس خلاصه ویژگی های یک موسسه را می توان از منظر قانونی به صورت زیر عنوان کرد:
موسسه و تفاوت و تشابه آن با شرکت
اصولا کلمه موسسه برگرفته از کلمه فرانسوی Institut می باشد که به یک واحد حقوقی اطلاق می شود که با یک هدف معینی تاسیس شده است. غالبا هدف اصلی از تاسیس موسسه و فعالیت غالب آن انجام امور غیرتجاری است. حالا این امور غیرتجاری می تواند در عرصه علمی- پژوهشی، مشاوره ای، آموزشی، فرهنگی و هنری و یا انجام امور خیریه باشد. بنابراین نبایستی موسسه را به اشتباه بجای شرکت به کار گرفت چراکه ماهیت فعالیت شرکت یا Company کاملا تجاری و با هدف کسب سود می باشد. در تصویر اینفوگرافیک زیر می توان با تفاوت ها و تشابهات این دو نهاد بهتر آشنا شد:
پس موسسه و شرکت فقط از هم متفاوت نبوده بلکه دارای تشابهاتی نیز هستند. چرا که هر دو این نهاد دارای شخصیت حقوقی یا Legal entity خاصی بوده و از اجتماع اعضاء تشکیل می شوند. هر دو نهاد با وجود اهداف متفاوت ولی فعالیت خود را پیگیری می کنند. ایضا اینکه هر دو نهاد برای انجام قانونی امور خود حتما بایستی فرآیند ثبت یا ریجستر را طی کنند تا بتوانند به عنوان موسسه یا شرکت فعالیت خود را شروع کنند.
انواع موسسات غیرتجاری جهت ثبت
پس از اینکه با تعریف موسسه به عنوان یک تشکیلات غیر تجاری آشنا شدیم بهتر است با انواع آن نیز آشنا شوید. بله موسسات را می توان با توجه به فاکتور هدف از تاسیس آنها یعنی دست یابی یا عدم دست یابی به منافع مادی به دو دسته معروف زیر تقسیم بندی کرد:
- دسته اول: موسسات غیر انتفاعی
- دسته دوم: موسسات انتفاعی
در موسسات غیر انتفاعی همانگونه که از اسم آن نیز برمی آید هدف اصلی تشکیل دهندگان آن دستیابی به سود و تقسیم آن سود بین اعضای موسسه نمی باشد. اگر بخواهیم از این موسسات مثالی بیاوریم باید به انجمن های اسلامی، صندوق های قرض الحسنه، صندوق های احسان و نیکوکاری و یا موسسات خیریه و امثالهم اشاره کنیم. اما نقطه مقابل موسسات غیر انتفاعی موسسات انتفاعی هستند که هدف از تاسیس آنها کسب سود و تقسیم آن سود بین اعضاء می باشد. از بهترین نمونه این موسسات می توان به موسسات فنی و مهندسی، موسسات حقوقی و غیره اشاره نمود.
ضوابط و شرایط ثبت موسسه چیست؟
برای ثبت یک موسسه صرف نظر از نوع آن (انتفاعی یا غیر انتفاعی) بایستی به ضوابط و شرایط آن نیز توجه کرد اینکه تعداد اعضاء برای تشکیل موسسه چقدر باشد، چه مدارکی را بایستی قبل از شروع فرآیند ثبت موسسه تهیه کرد و یا سرمایه لازم برای تشکیل موسسه باید چقدر باشد. اول از همه بایستی درجریان باشید که حداقل اعضاء جهت تاسیس موسسه نبایستی کمتر از 2 نفر باشد. دوما مطابق قانون، سرمایه برای تشکیل موسسه هیچ قید و محدودیتی ندارد ولی منتها حداقل آن برای تاسیس موسسه حدود 1000000 ریال تعین شده است. موضوع بعدی نیز درباب تنظیم اساسنامه برای موسسه است که موسسان بایستی نسبت به تهیه و تصویب آن در مجمع عمومی اقدام مقتضی را انجام دهند. فقط توجه داشته باشید که برای ثبت موسسات مختلف رعایت موارد زیر از قبل الزامی است:
نکته آخر در اینباره نیز اینکه امور مربوط به ثبت موسسه و درج آگهی ثبت موسسه مذکور کلا بر عهده هیئت مدیره آن موسسه می باشد که از قبل توسط مجمع عمومی موسسه انتخاب شده است. لازم به یادآوری است که موسسات نیز همانند شرکت ها دارای ساختار تشکیلاتی شامل هیئت مدیره، بازرس/ بازرسین (اختیاری)، مجمع عمومی و مجمع فوق العاده می باشد.
فرآیند ثبت موسسه و مراحل مربوطه
پروسه ثبت موسسات دقیقا مشابه فرآیند ثبت شرکت بوده و این کار به صورت آنلاین و در طی دو مرحله ثبت و درج آگهی تاسیس انجام می شود. از جمله مراحل ثبت موسسه می توان به تکمیل فرم تقاضانامه، تنظیم یک صورت جلسه از مجمع موسسان، تنظیم و تهیه اساسنامه با امضای کلیه اعضاء، مراجعه به پورتال ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به نشانی www.sherkat.ssa.ir، درج اطلاعات درخواستی و نامگذاری موسسه، ارسال پستی نسخ اصلی مدارک لازم و سپس دریافت مدارک ثبت موسسه ممهور به مهر اداره ثبت و نیز اخذ پیش نویس آگهی تشکیل موسسه و نهایتا درج آن آگهی در روزنامه رسمی و کثیر الانتشار با مراجعه و ثبت سفارش در وب سایت rrk.ir اشاره کرد. اما شاید این سوال برایتان مطرح شود که طریقه نامگذاری موسسه چگونه است؟
انتخاب نام موسسه در قالب سامانه مذکور انجام شده و متقاضیان حق انتخاب 5 نام را با رعایت شرایط و الزامات زیر دارند:
- اولا مطابق فرهنگ و شئونات انقلاب اسلامی باشد.
- دوما قبلا ثبت نشده باشد.
- سوما جزء اسامی خارجی نباشد.
ساختارهای متنوع موسسات
همان طوری که در مطالب فوق هم بیان شد، موسسات نهادی با شخصیت حقوقی و دارای اعضاء، هیئت یا مجمع عمومی و نیز هیئت مدیره است که هدف غیرتجاری را دنبال می کند. با لحاظ نوع فعالیتی که هر موسسه انجام می دهد، موسسات را می توان به چندین نوع دسته بندی کرد. از مهمترین ساختارهای موسساتی که ممکن است روزانه با یک یا چند مورد از آنها نیز سروکار داشته یا عضو آنها باشیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موسسات آموزشی شامل مدارس، آموزشگاه ها، کالج ها و دانشگاه ها
- موسسات علمی- پژوهشی مستقر در دانشگاه ها و مراکز علمی
- موسسه های درمانی مثل بیمارستان ها و درمانگاه ها
- موسسات خدماتی مثل موسسات مهاجرتی و موسسات مشاوره
- موسسات صنعتی- بازرگانی شامل موسسات مالی و کارخانجات
- موسسه های مردم نهاد مثل NGO ها یا خیریه ها یا موسسات بشردوستانه
باید این نکته را هم مدنظر قرار داد که برخی از موسسات دولتی یا Public بوده و برخی نیز خصوصی یا Private می باشند. پس بدین ترتیب این موسسات با توجه به ماهیت عملکردی خود به دو گروه از موسسات انتفاعی یا موسسات غیر انتفاعی یا عام المنفعه تقسیم بندی می شوند. از امتیازات اغلب این موسسات همانند موسسات آموزشی یا درمانی نیز این است که یا از طرف دولت به آنها کمک مالی اعطاء می شود و یا مثل NGO ها هستند که از طرف مردم پشتیبانی مادی و معنوی می شوند.
مدارک ضروری جهت انجام ثبت موسسه
اقدام اول یا مرحله اول از آمادگی برای ثبت موسسه تهیه و جمع آوری آندسته از مدارکی است که برای شروع فرآیند ثبت الزامی است. بدون تهیه این مدارک یا نقص در آنها، فرآیند ثبت راه به جایی نبرده و با شکست مواجه می شود. از همین رو متقاضیان بایستی در تهیه این مدارک حساسیت کافی به خرج دهند. مدارک مورد بحث برای ثبت موسسه عبارتند از:
- دو برگه تقاضانامه تکمیلی به منظور ثبت موسسه غیر تجاری با امضاء کل اعضاء
- 2 برگه از اساسنامه تنظیمی با امضاء کلیه اعضاء
- 2 برگه صورت جلسه مجمع عمومی موسسان با امضاء کل اعضاء
- فوتوکپی تمامی مدارک هویتی اعضاء موسسه (شناسنامه و کارت ملی)
- ارائه مجوز فعالیت بسته به نوع فعالیت موسسه
ثبت شرکت یا موسسه در خارج از کشور همانند ثبت شرکت در لهستان، اسلواکی، مجارستان و غیره نیز طرفدران خاص خود را دارد. هموطنان گرامی می توانند با کسب راهنمائی ها و مشاوره های کارشناسی از موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت بیزینس و کسب و کار خود را حتی در کشورهای خارجی نیز راه اندازی کنند.
پرسش های کلیدی درباره ثبت موسسه در خارج از کشور
موسسه یک بنگاه اقتصادی است که به کمک آن می توان کسب و کار خود را ارائه کرد. تفاوت های زیادی بین موسسات و شرکت ها وجود دارد که باید آن ها را نیز مدنظر قرار داد. برخی از مهم ترین پرسش هایی که در این رابطه مطرح می شوند عبارتند از:
- آیا موسسات و شرکت ها تفاوت دارند؟ بله این دو بنگاه اقتصادی از نظر قانونی تفاوت های عمده ای دارند.
- ثبت موسسه یا شرکت در خارج از کشور بهتر است؟ می توان گفت که شرکت ها بهترین شرایط برای ثبت شدن را خواهند داشت.
- هزینه های ثبت موسسه در خارج از کشور چقدر است؟ معمولا هزینه های ثبت بسیار کم است. این هزینه ها بیشتر مربوط به راه اندازی و حقوق نیروی کار است.
