فرق اقامت و تابعیت

یکی از بزرگترین دغدغه های مهاجران، اخذ اقامت و تابعیت می باشد و فرق اقامت و تابعیت می تواند یکی از سوالات هر فردی متقاضی مهاجرت باشد. قطعا در زمینه اقامت و تابعیت سوالاتی هستند که می تواند ذهن هر فردی را به خود مشغول نماید. این سوالات عبارتند از:

• اقامت و تابعیت چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
• اخذ اقامت یا تابعیت نیاز به چه مدارک و شرایطی دارد؟
• اخذ تابعیت از طریق اصل خاک و خون به چه معنایی است؟
• انواع روش های اخذ اقامت و تابعیت چیست؟
• بهترین کشورها برای دریافت اقامت و تابعیت کدامند؟

و سوالاتی از این قبیل که ما در این مقاله کوشیده ایم به آنها پاسخ دهیم. لذا با مطالعه این مقاله که به کوشش موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت به نگارش درآمده می توانید اطلاعات مفیدی در زمینه اقامت و تابعیت بدست آورید.

شهروندی (Citizenship) چیست؟

شهروندی به معنای عضویت قانونی و کامل در یک کشور است. یک شهروند فردی است که به طور رسمی به یک کشور تعلق دارد و از حقوق و مسئولیت‌های مشخصی برخوردار است. این رابطه بین فرد و دولت، پایه و اساس بسیاری از حقوق و آزادی‌های فردی است. حقوق شهروندی شامل حق رأی، حق داشتن شغل، حق آموزش، حق آزادی بیان و بسیاری حقوق دیگر است. از سوی دیگر، شهروندان نیز مسئولیت‌هایی دارند، مانند:

• پرداخت مالیات
• رعایت قوانین کشور
• خدمت به کشور در صورت نیاز

شهروندی یک رابطه دو طرفه بین فرد و دولت است. شهروندان از حمایت دولت برخوردار هستند و در عین حال موظف به حمایت از دولت و مشارکت در امور کشور هستند. شهروندی به افراد احساس تعلق و هویت می‌دهد و به آن‌ها امکان می‌دهد تا در تصمیم‌گیری‌های مهم کشور مشارکت داشته باشند. راه‌های کسب شهروندی عبارتند از:

• تولد: بسیاری از افراد به دلیل تولد در یک کشور، شهروند آن می‌شوند. این نوع شهروندی معمولاً به عنوان “شهروندی از طریق تولد” شناخته می‌شود.
• تابعیت والدین: در برخی موارد، فرزندان شهروندان یک کشور به طور خودکار شهروند آن کشور محسوب می‌شوند، حتی اگر در خارج از آن کشور متولد شده باشند.
• ازدواج: ازدواج با یک شهروند در برخی کشورها می‌تواند به کسب شهروندی منجر شود.
• تجدید تابعیت: افرادی که قبلاً شهروندی یک کشور را داشته‌اند اما آن را از دست داده‌اند، ممکن است بتوانند آن را مجدداً کسب کنند.
• تابعیت اکتسابی: افرادی که در کشوری غیر از کشور تولد خود زندگی می‌کنند، ممکن است پس از گذشت مدت زمان مشخص و انجام مراحل قانونی، شهروندی آن کشور را دریافت کنند. این فرآیند معمولاً به عنوان “تابعیت اکتسابی” شناخته می‌شود.

اقامت دائم یا همان PR چیست؟

اقامت دائم به معنای حق زندگی و اقامت طولانی‌مدت و نامحدود در یک کشور خارجی است. برخلاف ویزای موقت که برای مدت زمان مشخصی صادر می‌شود، اقامت دائم به فرد اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به تمدید مجدد، در آن کشور زندگی کند و کار کند. مزایای اقامت دائم در کشورهای مختلف عبارتند از:

• زندگی طولانی‌مدت: امکان زندگی و کار در یک کشور جدید برای مدت نامحدود.
• ثبات: داشتن یک زندگی پایدار و برنامه‌ریزی بلندمدت در یک کشور دیگر.
• دسترسی به امکانات: دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی و بهداشتی کشور مقصد.
• امکان اخذ شهروندی: در برخی موارد، افراد دارای اقامت دائم می‌توانند پس از گذشت مدت زمان مشخص و انجام شرایط لازم، شهروندی آن کشور را دریافت کنند.

تعریف تابعیت مضاعف

تابعیت مضاعف یا شهروندی دوگانه به حالتی گفته می‌شود که یک فرد به طور همزمان شهروند دو یا چند کشور باشد. به عبارت دیگر، این فرد از حقوق و مسئولیت‌های شهروندی در هر دو یا چند کشور برخوردار است. دلایل مختلفی برای داشتن تابعیت مضاعف وجود دارد، از جمله:

• اگر فردی در کشوری متولد شود که اصل خاک را مبنای اعطای تابعیت قرار می‌دهد و یکی از والدین او نیز شهروند کشور دیگری باشد، ممکن است تابعیت مضاعف پیدا کند.
• ازدواج با یک شهروند خارجی می‌تواند منجر به اخذ تابعیت کشور همسر شود و در نتیجه، فرد تابعیت دوگانه پیدا کند.
• افرادی که قبلاً تابعیت کشوری را داشته‌اند و سپس آن را از دست داده‌اند، ممکن است در آینده بتوانند آن را مجدداً کسب کنند و به این ترتیب تابعیت مضاعف داشته باشند.
• برخی کشورها قوانین خاصی در مورد اعطای تابعیت دارند که ممکن است منجر به ایجاد تابعیت مضاعف شود.

برخی از مهمترین کشورهایی که تابعیت مضاعف را می پذیرند عبارتند از: کانادا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، نیوزیلند، هند، ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور، آلمان، فرانسه، انگلستان، ایتالیا، اسپانیا و کشورهای اسکاندیناوی

نگاهی اجمالی به فرق اقامت و تابعیت

بسیاری از افراد اطلاعی از فرق اقامت Residency و تابعیت Citizenship نداشته و از مزایای آن بی خبرند، اطلاع از شرایط برای فردی که تمایل به مهاجرت دارد امری ضروری محسوب می شود. تابعیت عبارت است از رابطه سیاسی و معنوی که یک شخص با دولتی معین دارد. منظور از دولت معین به زبان ساده تر همان خاک یک کشور می باشد. نکته بسیار مهم رابطه اقتصادی و سیاسی می باشد، چرا که ناشی از قدرت و حاکمیت دولتی است که فرد را از خودش می داند و رابطه معنوی است زیرا مربوط به مکانی که شخص در آنجا سکونت دارد نیست. در باب مهاجرت بدون مدرک زبان لینک فوق را بخوانید.

تبعه به شخصی می گویند که تابعیت دولت معینی را دارا می باشد، از همین رو چنانچه شخصی تابعیت دولتی نداشته باشد، آنرا (آپاترید) یا بی تابعیت apatried می نامند. پس شرط اول تابعیت وجود دولت و شرط دوم وجود تبعه می باشد. تابعیت برای اشخاص حقیقی تعریف شده، پس عملا در مورد اشخاص حقوقی بی معنا می باشد. در جامعه بین الملل هر فردی باید یک تابعیت داشته باشد و هیچ شخصی نمی تواند بیش از یک تابعیت را دارا باشد. همچنین تابعیت یک امر همیشگی و زوال ناپذیر است. تابعیت را می توان همان ملیت شخص نامید.

فلذا روش های مختلف اخذ اقامت و تابعیت در سطح جهانی از این قرار است:

روش های اخذ اقامت و تابعیت
روش های اخذ اقامت دائمی	از طریق کار
	از طریق سرمایه گذاری در اشکال مختلف
	از طریق ازدواج با تبعه کشور مقصد
روش های اخذ پاسپورت	کار و زندگی در طی سالیان مشخص یا قبول تابعیت (Naturalization)
	تولد فرزند
	از طریق ارث (پدر و مادر)
	از طریق سرمایه گذاری در اشکال مختلف
	از طریق ازدواج با تبعه کشور مقصد

فرق اقامت و تابعیت از نظر مفهوم

به گزارش reachimmigration اقامت مدرکی است که به شما اجازه اقامت در کشوری برای مدت مشخصی را می دهد. بر طبق قوانین کشور میزبان نیز این مجوز معمولا تا یک تعداد سال مشخص اعتبار دارد ولی غالبا امکان تمدید آن فراهم است. ضمنا این مجوز به افراد حق ورود در هر زمانی به کشور، خرید املاک، اخذ بیمه سلامت و ثبت نام در مدرسه را می دهد. معمولا هم این مجوز به دو نوع اقامت موقت Temporary residency و اقامت دائم Permanent residency دسته بندی می شود. منتها دارندگان مجوزهای اقامتی برخلاف دارندگان تابعیت در کشور میزبان حقوق سیاسی مثل حق رای ندارند.

فرق اقامت و تابعیت از نظر امتیازات

پس اقامت و تابعیت دو اصطلاح مجزا هستند که هر کدامیک به حقوق و مسئولیت های متفاوتی اشاره می کنند. بدین ترتیب این دو اصطلاح از نظر امتیازات به شرح زیر فرق می کنند:

مزایای اقامت	مزایای تابعیت
اقامت در کشور خاص برای یک دوره محدود یا دائم	حق اقامت همیشگی در کشور
دریافت حقوق خاص مثل دسترسی به خدمات آموزشی و درمانی	بهره مندی کامل از حقوق مدنی و سیاسی
امکان سفر آزادانه مثلا ورود به کشورهای شینگن	بهره گیری از حمایت دیپلماتیک در خارج
انجام بیزینس و حق مالکیت تحت شرایط خاص	حق مسافرت آزاد به کشورهای مشخص
امکان شمول اعضای خانواده تحت شرایط خاص	انتقال تابعیت به فرزندان

فرق سیستم اعطای اقامت و تابعیت در سطح بین المللی (بخش اول)

به گزارش worldpopulationreview سیستم اعطای تابعیت در کشورها از دو قانونی اصلی پیروی می کنند که می توان به سیستم خاک و خون اشاره کرد. اخذ تابعیت از طریق خاک در کشورهای توسعه یافته ای نظیر کانادا، آمریکا و غیره می باشد که توانسته ذهن والدین زیادی را در خصوص تولد فرزند در این کشورها به خود اختصاص دهد. در حال حاضر 33 کشور در جهان (و دو قلمرو) هستند که شهروندی حق تولد Birthright citizenship نامحدود موسوم به jus soli  دارند. این کشورها شامل:

تفاوت و تشابه اصلی اقامت و تابعیت چیست؟

تشابه اصلی بین اقامت و تابعیت در این است که هر دوی اینها وضعیت های قانونی است که  توسط یک کشور خاص برای افراد صادر می شود. این مجوزها به افراد اجازه زندگی، کار و تحصیل در قلمرو کشور مربوطه را می دهد. با این وجود تفاوت کلیدی بین این دو وضعیت قانونی هم این است که اقامت حداقل در مقایسه با تابعیت محدود است.

فرق سیستم اعطای اقامت و تابعیت در سطح بین المللی

سیستم اعطای تابعیت در کشورها از دو قانونی اصلی پیروی می کنند که می توان به سیستم خاک و خون اشاره کرد. اخذ تابعیت از طریق خاک در کشورهای توسعه یافته ای نظیر کانادا، استرالیا، آمریکا و … می باشد که توانسته ذهن والدین زیادی را در خصوص تولد فرزند در این کشورها به خود اختصاص دهد. سیستم خون نوعی دیگر از اعطای تابعیت می باشد که تابعیت پدر و مادر در این سیستم نقش به سزای دارد. سیستم اعطای تابعیت در ایران از طریق پدر می باشد. در نمودار زیر به راحتی می توان با دو سیستم اعطای تابعیت در کشورهای مختلف جهان آشنا شد:

سیستم اعطای تابعیت از طریق اصل خاک

سیستم اعطای تابعیت از طریق خاک بیشتر در باب کشورهای مهاجرپذیر صدق می نماید. کشورهایی که به کنواسیون کاهش بی تابعیتی سال 1961 پیوسته اند، به فرزندانی که در هواپیما یا قلمرو آسمانی و یا در کشتی بدنیا می آیند، تابعیت و حق شهروندی را نیز اهدا می نماید. سیستم اعطای تابعیت از طریق خاک در مقابل سیستم خون نیز می باشد. از جمله کشورهایی که از سیستم خاک پیروی می کنند عبارتند از آنتیگوا و باربودا، بلیز، کامبوج، کاستاریکا، السالوادور، گواتمالا، جامائیکا، نیکاراگوئه، پاراگوئه، ترینیداد و توباگو، آرژانتین، بولیوی، شیلی، دومینیکا، فیجی، گویان، لسوتو، پاکستان، پرو، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، باربادوس، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گرنادا، هندوراس، مکزیک، پاناما، سنت کیتس و نویس، تووالو، سنت لوسیا، ایالات متحده آمریکا، اروگوئه، ونزوئلا و کانادا.

سیستم اعطای تابعیت از طریق اصل خون

اصل خون نوعی، سیستم اعطای تابعیت نیز می باشد که طبق ملیت هر شخص بر اساس ملیت والدین فرزند نیز تعیین می گردد. سیستم اعطای تابعیت خون بیشتر در کشورهای اتحادیه اروپا و ایران برقرار می باشد. البته ناگفته نماند که این قوانین مطابق قوانین شهروندی ایران که در بند 976 قانون مدنی ایران ذکر شده است، به یکسری از اشخاص خاص نیز تعلق می گیرد. از جمله کشورهایی که از سیستم خون پیروی می کنند عبارتند از ارمنستان، استونی، یونان، جمهوری ایرلند، تونس، لیبریا، صربستان، ترکیه، بلغارستان، فنلاند، مجارستان، اسرائیل، ایران، لهستان، اسلواکی، اوکراین، کرواسی، آلمان، هند، ایتالیا، کیریباتی، رواندا و کره جنوبی.

فرق سیستم اعطای اقامت و تابعیت در سطح بین المللی (بخش دوم)

اقامتگاه در نگاه اول شاید همان محلی باشد که شخص در آنجا زندگی می کند ولی در قانون مدنی ایران طبق ماده 1002 مرکز مهم امور شخص را ارجح تر میداند. به این سان و معنی که اگر محل‌ تمرکز شخصی غیر از مرکز مهم امور آن باشد، مرکز امور این شخص و اقامتگاه او محسوب می شود. در مورد بحث اقامت نیز به مانند تابعیت، هیچ کس نمیتواند بیش از یک اقامتگاه داشته باشد ولی اقامتگاه به اشخاص حقوقی نیز مرتبط می شود که همان مرکز عملیات آنها خواهد بود.

با در نظر داشتن این مقدمه امروزه چیزی که بسیار رایج می باشد بحث مهاجرت اتباع دولت های مختلف است و اینکه چه رابطه ایی بین مهاجرت، تابعیت و اقامت می باشد. به زبان بسیار ساده، ما ابتداء قصد مهاجرت میکنیم. با گذراندن مراحل مختلف قانونی اقامت میگیریم، سپس بعد از یکسری مراحل و گذراندن زمان به تابعیت می رسیم، البته این تابعیت مستقیم نمی باشد. اقامت نیز کوتاه مدت و بلند مدت است ولی کسی که اقامت یک کشور را دارد با کسی که تابعیت همان کشور را داراست، متفاوت می باشد.

فرق برنامه اخذ اقامت و تابعیت در کشورهای مختلف

در سراسر دنیا مخصوصا در کشورهای اروپایی و آمریکایی برنامه های مختلفی در اختیار سرمایه گذاران و کارآفرینان برای کسب اقامت و تابعیت وجود دارد. در واقع روش سرمایه گذاری تنها روش سریع اما پرهزینه جهت دست یابی به اقامت و تابعیت هر کشوری محسوب می شود. در این مورد حتی برخی کشورهای اروپایی با ارائه ویزای طلایی GOLDEN VISA جذابیت این روش مهاجرتی را دو چندان می کنند. برای این امر نیز روش های مختلفی مثل خرید ملک، ثبت شرکت و سایر در اختیار سرمایه گذاران قرار دارد.

مثلا در نمودار زیر می توان با کشورهای مختلف اروپایی آشنا شد که از طریق خرید ملک برای افراد مجوز اقامتی صادر می کنند:

منتها اقامت دریافتی از این طریق معمولا اقامت 1 ساله ولی قابل تمدید بوده و در ضمن شرط حضور از شرایط اصلی آن می باشد. ولی سرمایه گذاری در 2 کشور ترکیه و مجارستان به ترتیب شما را به دریافت شهروندی و اقامت دائمی اروپا نائل می کند و شرایط آن از قرار زیر است:

 

مثلا در جدول زیر می توان با کشورهای مختلف اروپایی آشنا شد که از طریق خرید ملک یا راه های دیگر برای افراد مجوز اقامتی یا همان Golden Visa صادر می کنند:

کشور	برنامه سرمایه گذاری	حداقل سرمایه مورد نیاز به یورو
یونان	خرید ملک	250000
مجارستان	سرمایه گذاری از طریق خرید اوراق سهام	250000
مالتا	خرید ملک	300000
پرتغال	سرمایه گذاری بیزینسی	500000
اسپانیا	خرید ملک	500000

منتها اقامت دریافتی از این طریق معمولا اقامت 1 ساله ولی قابل تمدید بوده و در ضمن شرط حضور از شرایط اصلی آن می باشد. معمولا سرمایه گذاران پس از گذشت 5 تا حتی 10 سال موفق به کسب تابعیت اروپایی میشوند.

فرق اقامت و تابعیت در اسپانیا و انگلستان

نکته بعدی اینکه ممکن است اقامت و تابعیت در کشورهای مختلف تعاریف و مفاهیم مختلفی دارد. مثلا در اسپانیا مجوز اقامت به کسانی داده می شود که پس از تامین شرایط لازم بخواهند در این کشور به مدت بیش از 3 ماه بمانند. از طرف دیگر ویزای کوتاه مدت وضعیتی است که به مهاجرانی تعلق می گیرد که بخواهند کمتر از 3 ماه آنهم تحت شرایط خاص در اسپانیا بمانند. معمولا مجوزهای اقامتی اسپانیا به دسته های زیر تعلق می گیرد:

• دانشجویان (ویزای تحصیلی اسپانیا)
• کارگران (مجوز کاری اسپانیا)
• اعضای خانواده (اقامت خانوادگی اسپانیا)
• سرمایه گذاران و کارآفرینان (ویزای طلایی اسپانیا)

به گزارش balcellsgroup معمولا پس از گذشت 5 سال از زندگی در اسپانیا می توان به اقامت دائم و پس از 10 سال نیز به تابعیت اسپانیا رسید. اگرچه هر دو این شرایط به شما اجازه زندگی بلند مدت در اسپانیا را می دهد. با این تفاوت که تابعیت اسپانیایی به شما اجازه کار و زندگی در کشور اسپانیا و هر کشور اروپایی را می دهد. حتی شما به حق رای هم می رسید. اما اقامت دائمی فقط به شما اجازه کار در قلمرو اسپانیا را می دهد.

اما در انگلستان چطور؟ در انگلستان به اقامت دائمی Indefinite Leave to Remain یا به اختصار ILR گفته می شودکه معمولا افراد پس از 5 سال زندگی در این کشور به این نوع اقامت می رسند. این نوع اقامت به افراد اجازه اقامت نامحدود در انگلستان را می دهد. از طرف دیگر، تابعیت انگلیسی نشانگر شهروندی این کشور بوده و به افراد حق کامل زندگی در این کشور را می دهد.

انواع روش های اخذ تابعیت

حال باید دید که چگونه می توان به تابعیت در خارج از کشور دست پیدا کرد. روش های مختلفی وجود دارد که جزئیات آن در هر کشور می تواند متفاوت از دیگری باشد. مهم ترین روش های اخذ تابعیت د�