افرادی که در پی تحصیل در یک کشور اروپایی هستند ممکن است سوالات و پرسش های مختلفی در ذهن داشته باشند از جمله بولونیا چیست؟ در واقع از آن جایی که یکی از بهترین راه های اخذ اقامت در غالب کشورهای دنیا از طریق تحصیل در آن کشور است، روش تحصیلی در سال های اخیر خیلی مورد توجه ایرانی ها قرار گرفته است. در این میان کشورهای اروپایی به دلایل مختلف از جمله اقتصاد قدرتمند و نظام تحصیلی ایده آل همواره از ایده آل ترین مقاصد تحصیل برای دانشجویان بین المللی بوده اند. سیستم آموزش بولونیا یک سیستم پیوسه برای آموزش در سطح جهانی است. در این مقاله که توسط تیم ترجمه موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت تهیه شده به این سوال پاسخ داده خواهد شد: بولونیا چیست؟
- کدام کشورهای از سیستم بلونیا پیروی می کنند؟
- تفاوت سیستم بولونیا با سایر کشورهای جهان چیست؟
- آیا سیستم بولونیا می تواند منجر به کم هزینه تر شدن تحصیل در خارج از کشور شود؟
- آیا مدارک ایران در سیستم بولونیا مورد تایید هستند؟
- مدارک بولونیا مورد تایید ایران هستند؟
پاسخ به سوال بولونیا چیست؟
به طور مختصر چنین می توان گفت که فرآیند بولونیا (Bologna Process) توافقنامه ای است که در پی برگزاری جلسات متعدد بین وزراء کشورهای اروپایی منعقد شد با دنبال کردن این هدف که اطمینان حاصل شود استانداردهای تحصیلی در تمامی کشورهای اروپایی برقرار است و رعایت می شود. فرآیند بولونیا در حقیقت بالا بردن کیفیت تحصیل در کشورهای اروپایی را مدنظر قرار داد که در نتیجه آن منطقه آموزش عالی اروپا تحت عنوان کنوانسیون پذیرش لیسبون ایجاد شده است. لازم به ذکر است که اعلامیه نهایی به دست آمده از جلسات مذکور تحت عنوان اعلامیه بولونیا را وزرای آموزش و پرورش 29 کشور اروپایی در دانشگاه بولونیا به امضا رساندند. البته بعدها تعداد کشورهای اروپایی ای که به توافقنامه بولونیا پیوستند بیشتر شد و در سال 2022 تعداد 48 کشور اروپایی آن را امضا کرده اند.
دانشگاه بولونیا چیست؟
دانشگاه بولونیا که نام ایتالیایی آن Alma Mater Studiorum Università di Bologna و نام انگلیسی آن University of Bologna است، محل برگزاری جلسات گفته شده بود و یکی از کهن ترین دانشگاه های دنیا می باشد که بیش از 900 سال قدمت دارد. محل وقوع این دانشگاه در شهر بولونیای ایتالیا است و در حال حاضر دانشگاه دانشگاه بسیار پرجمعیت و پهناوری است که 85000 نفر دانشجو دارد و از 23 دانشکده تشکیل شده است.
فرآیند فعلی بولونیا چیست؟
همان طور که پیش تر به درستی اشاره شد توافقنامه بولونیا برای ارتقای سطح آموزش در کشورهای اروپایی امضا شد و در حال حاضر نیز این هدف را دنبال می کند. این توافقنامه در حوزه آموزش عالی اروپایی جریان دارد تا جابه جایی اساتید و دانشجویان را بین دانشگاه های کشورهای مختلف ساده تر نماید و به این ترتیب آموزش عالی در اروپا را جذاب تر و رقابتی تر کند. هر کدام از 48 کشوری که این توافقنامه را امضا نمودند موافقت کردند که:
- آموزش عالی خود را شامل سه مقطع تحصیلی کنند یعنی مقطع کارشناسی، مقطع کارشناسی ارشد و مقطع دکتری
- اطمینان حاصل کنند که دوره های ذکر شده در تمامی دانشگاه های کشورهایی که این توافقنامه را امضا کرده اند در یک سطح به اتمام رسد
- نظامی ایجاد کنند که در آن امکان یادگیری و آموزش با کیفیت بسیار بالا وجود داشته باشد و این کیفیت در تمامی دانشگاه ها رعایت گردد
دلیل اهمیت پرسش بولونیا چیست و آشنایی با عملکرد آن
تحت توافقنامه بولونیا دولت های کشورهای اروپایی به طور پی در پی جلساتی برگزار می کنند و راجع به آموزش عالی، سیاست های اصلاحی و از میان بردن موانع موجود در نظام آموزشی در بخش آموزش عالی کشورهای اروپایی بحث می کنند. ایجاد این توافقنامه نقش مهمی در بالا بردن سطح آموزشی در کشورهای اروپایی دارد و سبب شده از زمان ایجاد این توافقنامه دانشجویان بیشتری (چه دانشجویان تبعه کشورهای عضو اتحادیه اروپا چه سایر دانشجویان بین المللی) بین دانشگاه های مختلف در کشورهای اروپایی جابه جا شوند. این فرآیند همچنین موجب گردیده است تا دانشگاه ها به واسطه پذیرش دانشجویان بیشتر و درآمدزایی بیشتر خود، استقلال و سطح علمی بالاتری به دست آورند و دانشجویان نیز با آشنایی با محیط کاری و تحصیلی در کشورهای متعدد اروپایی علاوه بر بالا بردن مهارت های آموزشی و علمی خود، شانس کاریابی خویش را نیز ارتقا دهند.
در این میان نظام آموزشی کشورهای واقع شده در شرق اروپا یعنی ناحیه بالکان (به جز Kosovo) پیشرفت علمی چشمگیری داشته است و از جمله کشورهایی که منفعت زیادی از این توافقنامه به دست آوردند می توان به روسیه و ترکیه اشاره نمود. تحصیل در ترکیه کم هزینه است و با توجه به رشته و مقطع تحصیلی غالب دانشگاه های آن سالیانه 500$ (دلار آمریکا) تا 15000$ (دلار آمریکا) شهریه دریافت می کنند؛ پس پیوستن به فرآیند بولونیا موجب شده دانشجویان بدانند با انتخاب ترکیه برای تحصیل علاوه بر صرف هزینه پایین برای تحصیل و زندگی در نظام آموزشی سطح بالایی تحصیل می نمایند. در ادامه نموداری از مقایسه هزینه زندگی در ترکیه و چند کشور مطرح دیگر ترسیم شده است:
اقدامات کشورهای اروپایی برای اصلاح نظام آموزشی خود
از زمان ایجاد برنامه اراسموس یعنی از حدود 30 سال پیش جابه جایی دانشجویان بین دانشگاه های کشورهای مختلف بیشتر شد و نتیجتا همکاری بیشتری لازم بود تا دانشگاه و موسسات آموزش عالی کشورهای مختلف با هم هماهنگ شوند. در واقع با بیشتر شدن تقاضای دانشجویان برای جابه جایی بین دوره تحصیلی خود در دانشگاه های مختلف در کشورهای اروپایی، مشخص بود که برای یک دانشگاه یا موسسه آموزشی دشوار است به تنهایی مدرک تحصیلی و واحدهایی که هر دانشجو گذرانده بتواند با واحدهای تدریس شده خود انطباق دهد. به همین دلیل کشورهای اروپایی تمایل زیادی به تغییر و اصلاح نظام آموزشی خود نشان دادند و در نهایت توافقنامه بولونیا را امضا نمودند که اجرای آن ابتدائا از دانشگاه سوربن فرانسه شروع شد. از زمان امضای این توافقنامه در دوره های مختلف اصلاحات زیادی در کشورهای امضا کننده ایجاد شد؛ از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- بلژیک
- بلاروس
- آلمان
- بلغارستان
- قبرس
- کرواسی
- جمهوری چک
- دانمارک
- استونی
- آلبانی
این مقاله برای اطلاع رسانی راجع به دلایل توافقنامه بولونیا و عملکرد این توافقنامه ارائه شد که امید است مطالعه آن برای علاقه مندان به تحصیل در اروپا مفید بوده باشد. متقاضیان مهاجرت می توانند علاوه بر مطالعه سایر مقالات سایت، برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به کشورهای امضا کننده توفقنامه بولونیا یعنی آلمان، اتریش، جمهوی چک، دانمارک، نروژ، هلند، مجارستان، ترکیه، لهستان، ایتالیا، فرانسه و غیره و برای بررسی شرایط خود برای اخذ پذیرش و ویزا، با توجه به قوانین 2022 با موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت تماس حاصل فرمایند.
