یکی دیگر از شرکت های تجاری، شرکت نسبی می باشد که طبق قانون بین دو یا چند شریک و با تقسیم مسئولیت متناسب با سرمایه هر یک تشکیل می شود. پس می توان چنین گفت که مشخصه اصلی و امتیاز قابل ذکر این شرکت نیز مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت آورده (نقدی یا غیرنقدی) آنهاست. از مهمترین شرایط تشکیل این شرکت نیز می توان به وجود دست کم 2 شریک، تامین کل سرمایه مورد نیاز توسط شرکاء و ذکر عنوان نسبی به همراه نام اصلی شرکت می باشد. تیم کارشناسان موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت در این مقاله به تمام جزئیات درخصوص ثبت و تشکیل شرکت های نسبی پرداخته و به سوالات مهم زیر پاسخ می دهند:
- شرایط لازم برای راه اندازی شرکت های نسبی چیست؟
- چه مدارکی برای ثبت شرکتهای نسبی لازم است؟
- سرمایه لازم برای شروع به کار شرکت های نسبی چقدر میباشد؟
- امتیاز اصلی که می توان برای این شرکت نام برد، چیست؟
- ساختار شرکت های نسبی به چه صورتی است؟
آشنایی با شرایط شرکت نسبی
بر طبق ماده 1863 قانون تجارت، شرکت نسبی نوعی شرکت جهت انجام امور بازرگانی تحت نام ویژه که بین دو یا چندین عضو شکیل شده و مسئولیت هر یک از اعضاء متناسب با سرمایه ای می باشد که آنها به شرکت آورده اند. اما همان طوری که از نام این شرکت نیز برمی آید، منظور از عنوان نسبی در مورد این شرکتها این است که هر کدامیک از اعضای شرکت به نسبت آورده خود مسئول شمرده شده و اگر زمانی احیانا شرکت منحل شده و سرمایه موجود برای تسویه کل بدهی ها و دیون شرکت کافی نباشد، در آنصورت هر عضو شرکت متناسب با سرمایه خود در قبال بدهی های شرکت مسئول محسوب می شود.
بر این اساس، در صورتی که شخص A حدود 20% و شخص B حدود 90% سرمایه شرکت را تامین کرده باشند پس مسئولیت شخص A در برابر کل قروض شرکت همان 20% و مسئولیت شخص B حدود 80% می باشد. باید دقت کرد که ماهیتا شرکت نسبی مشابه شرکت تضامنی است. این تفاوت ها و تشابهات از این قرار است:
- در شرکت نسبی شرکا در قبال قروض شرکت به صورت متناسب با میزان سهام خود مسئول محسوب شده ولی در شرکت تضامنی شرکا متضامنا مسئول محسوب می شوند
- در هر دو شرکت انتخاب مدیر امری ضروری و بر عهده شرکا می باشد
- معمولا سهم الشرکه در هر دو شرکت با رضایت دیگر شرکاء قابل انتقال می باشد
- در هر دو شرکت نسبی و تضامنی، قبل از نام شرکت آوردن پیشوند نسبی و تضامنی الزامی است
- منافع حاصل از فعالیت تجاری هر دو شرکت متناسب با سهم الشرکه تقسیم می شود
- شرایط مربوط به انحلال، تغییر یا تبدیل شرکتهای نسبی نیز مشابه شرکتهای تضامنی است.
شرایط ثبت شرکت نسبی
همان طوری که در مطالب فوق نیز بیان شد، شاخصه مهم یک شرکت نسبی مسئولیت شرکا در تناسب با میزان آورده نقدی یا غیرنقدی آنهاست. اما تشکیل این نوع شرکت نیز همانند شرکتهای دیگر تجاری شرایط و الزاماتی دارد که قانونگذار در طی مواد قانونی 183، 184 و 185 قانون تجارت بدان اشاره کرده است. بر مبنای این قوانین، شرایط اصلی برای تشکیل یک شرکت نسبی از قرار ذیل می باشد:
پس قانونا رعایت شروط سه گانه فوق برای تشکیل این نوع از شرکت های تجاری امری ضروری می باشد. فقط درباره سرمایه شرکت لازم به یادآوری است که سرمایه مذکور به دو صورت آورده نقدی و غیرنقدی تامین می شود و در مورد آورده غیرنقدی باید توجه کرد مطابق مفاد 122 قانون تجارت آوردن سرمایه غیرنقدی حتما باید با تایید و پذیرش تمام شرکا و تحت ارزیابی کارشناسان رسمی دادگستری صورت گیرد.
شرایط انتقال سهم الشرکه در شرکت های نسبی
شاید یکی از سوالات درباره راه اندازی شرکتهای نسبی این موضوع مهم باشد که آیا اصلا امکان انتقال سهام در شرکتهای نسبی برای شرکاء وجود دارد یا خیر. در این مورد با استناد به ماده 123 قانون تجارت می توان چنین نتیجه گیری کرد که در این دسته از شرکت ها نیز شرکاء حق انتقال سهم خود را نداشته مگر در صورتی که رضایت تمام شرکاء را به دست آورند. با توجه به همین امر می توان به صراحت گفت که وضعیت انتقال سهم الشرکه در شرکت های نسبی مشابه شرکت های تضامنی می باشد. همچنین درباره نحوه مدیریت این دسته از شرکتها نیز باید به ماده 185 قانون تجارت ناظر به مواد 120 و 121 استناد کرد که به موجب آن در اینگونه شرکتها حتما یک نفر مدیر بایستی از بین شرکاء انتخاب گردد. پس ساختار کلی شرکتهای نسبی متشکل از موارد زیر می باشد:
- کلیه شرکاء
- مدیر (که از بین شرکاء توسط خود شرکاء گزینش می شود)
نکته مهم اینکه شرایط مدیریتی شرکتهای نسبی دقیقا مشابه شرکت های تضامنی است و مسئولیتی که بر عهده مدیر گذاشته شده دقیقا همانند مسئولیت یک وکیل می باشد.
مدارک لازم برای تشکیل شرکتهای نسبی
اما اکنون که با شرایط و ضوابط حاکم بر اینگونه شرکت ها آشنا شدیم، لازم است تا با مدارک و اسناد ضروری برای راه اندازی این شرکتها نیز آشنا شویم. از مهمترین مدارک لازم برای تشکیل شرکتهای نسبی که باید به اداره ثبت شرکت ها تحویل داده شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 2 کپی از فرم درخواست تکمیلی ثبت شرکت
- 2 کپی از شرکتنامه تکمیل شده
- فرم تکمیلی گزینش نام شرکت
- 2 نسخه از صورت جلسه مجمع
- 2 نسخه از اساسنامه شرکت
- کپی برابر اصل کلیه مدارک شناسائی شرکاء و هیئت مدیره
- 2 نسخه از صورت جلسه هیئت مدیران
- ارائه مجوز فعالیت (در صورت نیاز)
- وکالت نامه (اگر وکیلی مراحل ثبت شرکت را انجام دهد)
- مدرک گواهی عدم سوء سابقه برای اعضای هیئت مدیره
در این مقاله تلاش شد تا هر آنچه که شما درباب شرایط و ضوابط تاسیس شرکتهای نسبی نیاز دارید، گنجانده شود. اگر چنانچه در هر زمینه ای از شرایط شرکت نسبی سوال یا ابهامی دارید، توصیه می شود که حتما از راهنمائی های حرفه ای مشاوران و کارشناسان موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت بهره گیرید. یکی از تخصص های وکلای این موسسه در زمینه اقامت اروپا از طریق ثبت شرکت یا ثبت شرکت در کانادا و استرالیا است که نهایتا منجر به اقامت دائم کانادا و برخی از کشورهای اروپایی می گردد.
