در این مقاله قصد داریم تا هموطنان گرامی را با دو اصطلاح رایج شرکت و موسسه آشنا کرده و تفاوت شرکت با موسسه را به صورت کامل بررسی کنیم. در ادبیات عامه اغلب این دو عبارت به اشتباه به جای هم به کار گرفته می شود اما بایستی دانید که به لحاظ حقوقی و بار معنایی شرکت با موسسه متفاوت است. با اینکه هم شرکت و هم موسسه پس از ثبت رسمی دارای شخصیت حقوقی می باشند اما نباید فراموش کنیم که شرکت صرفا برای انجام عملیات تجاری اما موسسه برای انجام امورات غیرتجاری تشکیل می شود.
شرکت برای مدت محدود اما موسسه برای مدت نامحدود تشکیل می شود. برای ثبت شرکت وجود حداقل 2 نفر شریک الزامی است اما یک نفر هم می تواند موسسه تشکیل دهد. هموطنان محترم می توانند از طریق تماس با موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت ضمن کسب پاسخ برای سوالات خود همچنین از مشاوره های تخصصی وکلا و کارشناسان زبده موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت نیز برخوردار شوند.
تفاوت در تعریف شرکت با موسسه
قبل از اشاره به تفاوت شرکت با موسسه بهتر است ابتداء با تعریف این دو اصطلاح آشنا شده تا درک بهتری از این تفاوت داشته باشیم. شرکت یا Company معمولا از حضور 2 و یا چندین عضو یا شریک جهت انجام امور یا عملیات تجاری و کسب منافع مادی تشکیل می شود. در این میان ممکن است برخی از شرکت ها هدفشان انجام امور تجاری نباشد که به آنها نیز شرکت مدنی یا شرکت حقوقی گفته می شود. اما به موجب ماده 20 از قانون تجارت در ایران حدود 7 نوع شرکت تجاری وجود دارد که عبارتند از:
اما موسسه یا Institute به تشکیلاتی گفته می شود که نه برای اهداف تجاری بلکه با هدف انجام امور غیرتجاری مثل امور علمی، پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و هنری و غیره تاسیس می شوند و ممکن است عناوین مختلفی مثل کانون، گروه، انجمن و امثالهم را برای خود انتخاب کنند. ضمنا با اینکه موسسات برای انجام اهداف غیرتجاری تشکیل می شوند اما ممکن است قصد موسسین آن کسب انتفاع باشد یا نباشد و از همین رو نیز دو نوع موسسه برای تشکیل در ایران وجود دارد:
تفاوت شرکت با موسسه از نظر تعداد موسسان
یکی از تفاوت های آشکار بین شرکت و موسسه از نظر تعداد موسسان یا شرکایی است که برای تشکیل و ثبت رسمی آنها لازم است. قانونا برای تشکیل شرکت وجود بیش از 2 عضو امری الزام آور است اما موسسه را می توان با یک عضو نیز تاسیس کرد و از این بابت نیز منع قانونی وجود ندارد. مثلا برای تشکیل شرکت سهامی خاص وجود بیش از 3 عضو، برای شرکت سهامی عام حداقل 5 عضو، شرکت مسئولیت محدود 2 شریک، شرکت تضامنی با حداقل 2 نفر، شرکت تعاونی با 7 عضو، شرکت نسبی با دستکم 2 نفر، شرکت مختلط سهامی با 3 و شرکت مختلط غیرسهامی با 2 عضو ضروری است. مقایسه تعداد اعضای لازم برای تشکیل شرکتهای مختلف و موسسه غیرتجاری را می توان در نمودار زیر مشاهده کرد:
تفاوت شرکت و موسسه از نظر هدف تشکیل
با توجه به تعاریف فوق قدر مسلم این است که تفاوت شرکت با موسسه را همچنین می توان در اهداف و مقاصد آنها نیز بیان کرد. بر این اساس هدف از تشکیل اکثر شرکت ها (شرکت های هفتگانه) انجام عملیات تجاری برای دستیابی به سود می باشد. در این میان ممکن است شرکت هایی موسوم به شرکت های مدنی هم باشند که اصلا هدفشان کسب سود تجاری نباشد. اما به هر حال مقصود موسسان شرکت ها نیل به سود حاصل از عملیات تجاری خود می باشد. اما در عوض هدف از تشکیل موسسات انجام عملیات غیرتجاری است و ممکن است در این مسیر به انتفاع برسند یا هدفشان از تشکیل موسسه دستیابی به سود مادی و تقسیم آن مابین کلیه اعضاء نباشد.
تفاوت شرکت با موسسه از نظر ارائه مدارک لازم
یکی دیگر از تفاوت های مهم شرکت با موسسه در تنظیم و تهیه مدارک لازم برای ثبت آنهاست. مثلا در زمینه تشکیل شرکت، متقاضیان حتما به تنظیم اساسنامه، شرکتنامه و نیز صورتجلسه نیاز دارند. اما برای ثبت موسسه نیازی به ارائه شرکتنامه یا صورتجلسات نیست. ضمن اینکه برای تشکیل اکثر شرکت ها ارائه گواهی عدم سوء سابقه هیات مدیره ضروری بوده اما برای تشکیل موسسه نیازی به ارائه این گواهی نیست. اما نبایستی از این نکته نیز غافل شد که برای تاسیس موسسات غیرانتفاعی اخذ استعلام مراتب از اداره نیروی انتظامی ضروری است ولی برای تشکیل شرکت لازم نیست. با این حال این دو تشکیلات در ارائه مدارکی مثل مدارک مثبت هویتی و یا تکمیل فرم درخواست و ایضا شرایط انتخاب نام مشابه هم هستند.
تفاوت شرکت با موسسه از نظر مالکیت
شرکت ها عموما تحت مالکیت بخش خصوصی یا دولتی قرار دارند اما موسسات از نظر مالکیتی دسته بندی خاص خود را داشته و به 3 نوع موسسات بخش خصوصی، موسسات بخش دولتی و موسسات بخش تعاونی دسته بندی می شود که در ادامه به مشخصات و ویژگی های هر یک از این موسسات پرداخته می شود:
- موسسات بخش خصوصی موسساتی هستند که تحت تملک و مدیریت اشخاص حقیقی یا حقوقی قرار داشته و ممکن است که نیت موسسان آنها کسب سود یا عدم کسب سود باشد. به همین دلیل موسسات بخش خصوصی به موسسات انتفاعی یا موسسات غیرانتفاعی دسته بندی می شود.
- موسسات بخش دولتی موسساتی هستند که چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم تحت مالکیت دولتی قرار دارند. مثلا از جمله موسسات دولتی انتفاعی می توان به شهردارای ها و موسسات تابعه و از جمله موسسات غیرانتفاعی نیز می توان به وزارتخانه ها و یا نیروی انتظامی اشاره نمود.
- موسسات بخش تعاونی که هدف از تشکیل آنها صرفا همکاری متقابل و معاضدت جهت رفع نیازهای اولیه اعضاست.
با توجه به تفاوت موسسه و شرکت باید گفت که شرایط و مقررات حقوقی ثبت هر یک از این تشکیلات نیز منحصربفرد می باشد. اما تشابه ثبت آنها نیز در مراحل ثبت و نیز مرجع انجام ثبت می باشد. در این باب نیز کارشناسان مجرب موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی (حضوری یا تلفنی) به سوالات شما سروران گرامی پاسخ دهند.
