استاندارد ملی ایران یا ISIRI به استانداردهایی گفته میشود که توسط سازمان استاندارد ملی ایران بعنوان متولی بازرسی فنی یا خدمات ملی وضع شده اند. پس در حقیقت استانداردهای ملی ایران مشخصه ها و ویژگی های ضروری در تولید یک محصول یا خدمات را تعیین می کنند. انواع استاندارد ملی را نیز می توان به استاندارد اجباری و تشویقی دسته بندی کرد. لازم به ذکر است که شروط ضروری برای اخذ استاندارد ملی شامل داشتن ایران کد، کد اقتصادی، لوگو سازمان، پروانه بهره برداری و جواز تاسیس، آگهی ثبت، بازرس کیفی و نیز برخورداری از آزمایشگاه مجهز می باشد. اکنون برای اطلاع از دیگر شرایط و مراحل اخذ استاندارد ملی پیشنهاد می شود که تا آخر این مقاله همراه ما باشید. ضمنا برای طرح سوالات فنی خود در اینباره می توانید با کارشناسان خبره موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت در ارتباط باشید.
تعریف استاندارد
استاندارد یا Standard را می توان از دو دیدگاه بررسی کرد. دیدگاه اول اجتماعی بوده و به استاندارد به عنوان قرارداد، سنت و یا قانون و حتی نمونه ای برای الگوبرداری نگاه می کند و مدعی است که اجرای استاندارد مورد پذیرش همگانی است. اما از دیدگاه فنی، استاندارد یعنی وضع مقررات و قوانینی جهت تعیین کیفیت و مشخصه های مطلوب کالاها یا خدمات می باشد. از این نظر استانداردها از 4 محور زیر برخوردار هستند:
بنابراین استاندارد را می توان به معنی نظم و قانون تفسیر کرد. پس هر کاری که مطابق رعایت این نظم و قانون انجام شود اصطلاحا طبق استاندارد است. معمولا موضوعات شامل اخذ استاندارد نیز مشتمل بر طیف گسترده ای از جمله مواد شیمیایی، مواد غذایی، ماشین آلات، وسایل الکترونیکی، وسایل نقلیه، مواد معدنی، انواع فلزات، خدمات فنی و مهندسی، پوشاک، محصولات چرمی، البسه و … می باشد. ضمنا سطوح استاندارد را می توان در 3 سطح زیر تعیین کرد:
- استاندارد کارخانه ای: استانداردی که توسط کارخانه بخصوصی طراحی شده و در همان کارخانه نیز کاربرد دارد
- استاندارد ملی: استانداردی که توسط سازمان استاندارد ملی و با مدنظر قرار دادن شرایط همان کشور وضع می شود
- استاندارد منطقه ای: استانداردی که در قالب پیمان های منطقه ای مثل کمیته استاندارد اروپایی وضع شده و فقط در آن منطقه کاربرد دارد
- استاندارد بین المللی: استاندارد تهیه شده توسط سازمانهای بین المللی مثل سازمان بین المللی استاندارد سازی یا ISO
استاندارد ملی ایران و انواع آن چیست؟
همان طوری که در مطالب گذشته هم ذکر شد، نوعی از سطوح استاندارد مربوط به استاندارد ملی یا National Standard می باشد. در واقع استاندارد ملی ایران (ISIRI) به آندسته از استانداردهایی گفته می شود که توسط سازمان استاندارد ملی ایران بعنوان مسئول بازرسی فنی و کیفیت کالاها یا خدمات ملی وضع شده اند. پس در حقیقت استانداردهای ملی ایران مشخصه ها و ویژگیهای ضروری در تولید یک محصول یا خدمات را تعیین می کنند. جالب است بدانید که از زمان تاسیس سازمان استاندارد ملی ایران تا به حال بیش از 30 هزار استاندارد ملی ایران تدوین شده است. در این مورد همچنین بایستی مستحصر باشید که در سطح ملی دو نوع استاندارد به کار برد می شود که عبارتند از:
- استاندارد تشویقی: مختص محصولات یا خدماتی است که نو بوده و هنوز برای آنها استاندارد اجباری تدوین نشده و تولیدکنندگان اینگونه محصولات یا خدمات هم می توانند استاندارد تشویقی را دریافت کنند و هم دریافت نکنند و در این مورد نیز محدودیتی ندارند.
- استاندارد اجباری: شامل محصولاتی است که استاندارد مشخصی برای تولید آنها از طرف سازمان تعیین شده است. از جمله این محصولات می توان به مواد غذایی، محصولات آرایشی و بهداشتی، انواع شیرآلات و غیره اشاره نمود. پس این دسته از تولید کنندگان برای تضمین کیفی محصولات خود موظفند استاندارد ملی ایران را دریافت و نشان آن را بر روی محصولات خود بزنند والا تولید محصولات آنها غیرقانونی است.
مراحل اخذ استاندارد ملی ایران
همانند هر پروسه یا فرآیندی، اخذ استاندارد ملی ایران نیز فرآیند خاص خود را دارد که آشنایی با مراحل آن برای هر متقاضی امری الزامی است. در کل مراحل این کار را می توان به صورت نمودار گرافیکی زیر بیان کرد:
در ابتداء متقاضیان بایستی فرم های مشخص شده از طرف اداره استاندارد را که شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی محصول یا خدمات است را تکمیل نمایند. در گام بعدی لازم است مسئول کنترل کیفی برطبق شرایط اعلامی اداره استاندارد تعیین و مدارک مربوط به او نیز به این اداره واصل شود. در گام سوم از این کار بایستی مجوزهای قانونی شرکت یا واحد تولیدی شامل آگهی ثبت شرکت، آگهی تغییرات، مدرک نشانگر ایران کد دریافتی از وزارت بازرگانی و نیز کپی جواز تاسیس و پروانه بهره برداری معتبر به اداره مذکور ارسال شود. در مرحله بعدی مستندات لازم برای استاندارد سازی محصولات یا خدمات بایستی با توجه به استاندارد ملی مربوطه در خود سازمان تدوین شود.
در این مرحله می توان از استاندارد مدیریتی ISO 9001 برای مستندسازی استاندارد ملی کمک گرفت. در ادامه نیز بایستی مستندات مرتبط با آزمون محصول یا خدمات با ارائه مدارکی دال بر وجود آزمایشگاه تخصصی یا داشتن قرارداد با آزمایشگاه بهتنظیم گردد. در مرحله بعدی مستندات استاندارد ملی به صورت زیر اجرا شده و نهایتا با ارزیابی و تایید نهایی کارشناس استاندارد گواهی کاربرد استاندارد به متقاضیان اعطاء می شود:
- کلیه فرم های بازرسی و کنترل کیفی
- درج نتایج حاصل از آزمایشمحصول یا خدمات
- عملیات کالیبراسیون وسایل آزمایشگاهی و سنجش
- نظر سنجی از مشتریان یا مراجعین
- رسیدگی به کلیه شکایت های آنها
مدارک مورد نیاز برای اخذ استاندارد ملی ایران
امروزه به دلیل رقابتی تر شدن امر تولید، اخذ استاندارد ملی ایران برای تضمین کیفیت کالاها یا خدمات ارائه شده توسط شرکت ها و سازمان ها به یک موضوع مهمی تبدیل شده است. بنابراین متقاضیان برای اخذ استاندارد ملی ایران و تضمین کیفیت محصولات تولیدی خود ملزمند تا در اسرع وقت پرونده الکترونیکی تشکیل دهند. آنها برای این کار بایستی مدارک زیر تهیه و جهت بررسی و تایید از طریق سامانه http://isiri.gov.ir/ به سازمان ملی استاندارد ایران ارسال نمایند:
| مدارک لازم به منظور دریافت استاندارد ملی ایران | |
| آگهی ثبت کارخانه یا واحد تولیدی- خدماتی در روزنامه رسمی | به صورت کپی برابر اصل |
| آگهی آخرین تغییرات حاصله در روزنامه رسمی | به صورت کپی برابر اصل |
| جواز تاسیس، پروانه بهره برداری و نیز مجوز فعالیت | به صورت کپی برابر اصل |
| آگهی ثبت برند یا علامت تجاری | به صورت کپی برابر اصل |
| سایر مدارک مربوط به واحد تولیدی یا خدمات | در صورت وجود |
لازم به ذکر است که علاوه بر مدارک فوق، ارائه مستنداتی مثل مدارک نشانگر داشتن ایران کد، فرم پرسشنامه تکمیلی اطلاعات فنی واحد تولیدی، چارت فرآیند تولید یا opc، گواهی مربوط به کالیبراسیون تجهیزات و لوازم آزمایشگاهی، فتوکپی گواهینامه مدیریت کیفیت ISO 9001 و غیره نیز در صورت وجود الزامی است. موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت نه تنها در زمینه ثبت شرکت و یا ثبت موسسه بلکه در زمینه اخذ استاندارد ملی ایران نیز به هموطنان گرامی ارائه خدمت می کند.
